Giá than nhiệt của châu Á lên mức cao nhất kể từ 2016, nhờ nhu cầu tại Trung Quốc tăng cao và việc bốc dỡ hàng bị trì hoãn tại Indonesia làm gia tăng tình trạng ùn tắc tại các cảng than lớn. Giá giao ngay đối với than từ Newcastle, Australia đã tăng gần 15% từ mức thấp nhất vào tháng 11 năm ngoái, sau khi Trung Quốc nới lỏng việc hạn chế nhập khẩu để đáp ứng lượng nhiên liệu thiếu hụt cho mùa đông. Ông Zhang Xiaojin, chuyên gia phân tích than tại Everbright Futures cho biết, “nguyên nhân đằng sau việc nới lỏng hạn chế nhập khẩu là để đảm bảo nguồn cung than cho các nhà máy, do một số nhà máy nhiệt điện tại miền đông đang tăng cường hoạt động trong khi dự trữ lại ở mức rất thấp”. Động thái của Cơ quan Năng lượng Quốc gia Trung Quốc dựa trên một chương trình khí hóa đầy tham vọng của nước này nhằm thay thế than bằng khí sạch tại các hộ gia đình và nhà máy. Các nhà kinh doanh cho biết, nhu cầu tăng mạnh từ Ấn Độ cũng góp phần hỗ trợ giá than, chạm đỉnh ở mức 105,65 USD/tấn trong phiên giao dịch ngày thứ tư (3/1), mức cao nhất kể từ tháng 11/2016. Một nhà giao dịch than cho biết, “Ấn Độ tăng mua nhiên liệu trong suốt quý I/2018. Điều này nghĩa là tình trạng thiếu hụt sẽ không thể kết thúc sớm”. Ùn tắc nghiêm trọng Việc ùn tắc tại cảng nhập khẩu trên khắp Trung Quốc và việc bốc dỡ hàng hóa bị trì hoãn ở các cảng tại đảo Kalimantan của Indonesia, một trong những khu vực khai thác than nhiệt lớn nhất thế giới, đã khiến thị trường thắt chặt hơn. “Khó khăn trong việc bốc dỡ tại Kalimantan là hậu quả của những trận mưa lớn. Điều này gây ra tình trạng thay thế nguồn cung của các đơn hàng sang nguồn từ Newcastle (Australia), đẩy giá than tại đây tăng cao”, một thương lái cho biết. Sự tắc nghẽn đã bắt đầu vào cuối năm 2017 và đang trở nên tồi tệ hơn. Được biết, có khoảng 100 chiếc tàu lớn đang chờ để được dỡ than tại bờ biển của Kalimantan, hầu hết là tại Samarinda và Taboneo. Thậm chí, một số tàu chở hàng đã phải chờ kể từ tháng 10 năm ngoái. Ngoài ra, nhiều tàu hơn đang chờ để dỡ than tại Trung Quốc, nơi khoảng 400 – 500 tàu chở hàng cỡ lớn đang chờ bên ngoài Thượng Hải/Ninh Ba và Trực Lệ. Các chuyên gia phân tích dự báo những điều kiện thắt chặt thị trường sẽ tiếp tục cho tới Tết Nguyên đán, bắt đầu vào tháng 2. Ông Shirley Zhang, chuyên gia phân tích hàng đầu về thị trường than châu Á tại công ty tư vấn năng lượng Wood Mackenzie, nhận định, “Tình trạng ùn tắc và trì hoãn bên phía nguồn cung đã đẩy giá tăng cao. Chúng tôi nhận thấy điều này sẽ hỗ trợ giá than cho tới Tết Nguyên đán, đặc biệt là tại Trung Quốc và Ấn Độ”. Tuy nhiên, bà Zhang cho biết thêm trong dài hạn, giá than sẽ giảm dần vì Trung Quốc có thể triển khai việc hạn chế nhập khẩu một lần trước, hướng tới mức 69 USD/tấn vào năm 2021 đối với than từ Newcastle. “Nhìn chung, nhân tố tăng trưởng nhu cầu than tại châu Á đã chuyển từ Trung Quốc sang Ấn Độ và Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam”, bà nói.
Trương Ngọc Anh Theo Thời đại/Reuters